PHP Nedir? Ne İşe Yarar?

PHP nedir sorusuna en kısa tanımla web tabanlı uygulamalar geliştirmek için kullanılan sunucu taraflı (server-side) bir programlama dili cevabı verilir. Açılımı “Hypertext Preprocessor” olan PHP, özellikle dinamik web siteleri, veri tabanı bağlantılı sistemler, içerik yönetim panelleri (CMS), forumlar, e-ticaret siteleri ve REST API’ler geliştirmek için en çok tercih edilen dillerdendir. WordPress, XenForo, Laravel gibi milyonlarca sitede kullanılan yapıların temelini PHP oluşturur.

PHP Nedir? Temel Tanım ve Çalışma Mantığı​

PHP, web sunucusu üzerinde çalışan ve kullanıcının tarayıcısına dinamik HTML çıktıları üreten bir programlama dilidir.
Yani kullanıcı bir sayfayı ziyaret ettiğinde PHP kodu sunucuda çalışır, gerekli işlemleri yapar ve sonucu tarayıcıya gönderir.

PHP’nin temel çalışma aşamaları:​

1. Kullanıcı bir sayfa talep eder (ör: example.com/login.php).
2. Sunucuda yer alan PHP dosyası işlenir.
3. Veri tabanı gerekiyorsa sorgu yapılır.
4. Kodun ürettiği HTML çıktı kullanıcıya gönderilir.
5. Kullanıcı sadece sonuç sayfasını görür, PHP kodunu görmez.

Bu yapı onu güvenli, etkili ve dinamik web geliştirme için ideal kılar.

---

PHP Nerelerde Kullanılır? En Yaygın Kullanım Alanları​

PHP halihazırda internet üzerindeki dinamik sitelerin büyük bir bölümünü çalıştırmaktadır.

1. Dinamik web siteleri geliştirme​

Haber siteleri, bloglar, içerik portalları PHP ile kolayca oluşturulur.

2. Veri tabanlarıyla çalışan uygulamalar​

Örneğin MySQL ile birlikte çalışan sistemlerde PHP en çok kullanılan dildir.

3. CMS – İçerik Yönetim Sistemleri​

WordPress, Joomla, Drupal gibi sistemlerin tamamı PHP ile yazılmıştır.

4. E-ticaret yazılımları​

WooCommerce, OpenCart, PrestaShop gibi e-ticaret devleri PHP tabanlıdır.

5. Forum ve topluluk yazılımları​

XenForo, phpBB, vBulletin gibi popüler forum yazılımları PHP ile çalışır.

6. REST API geliştirme​

Modern web projelerinde PHP backend olarak sıklıkla kullanılır.

7. Oyun, uygulama veya mobil backend sistemleri​

Veri yönetimi ve kullanıcı kayıt sistemi gerektiren projelerde PHP tercih edilir.

---

PHP’nin Avantajları Nelerdir? Neden Hâlâ En Çok Kullanılan Dil?​

PHP hem yeni başlayanlar hem de profesyoneller için güçlü bir dildir.
İşte en önemli avantajları:

1. Öğrenmesi kolaydır​

Basit sözdizimi sayesinde başlangıç seviyesi kullanıcılar için idealdir.

2. Çok geniş topluluk desteği vardır​

Dünya genelinde milyonlarca geliştirici aktif olarak PHP kullanır.

3. MySQL ile mükemmel uyumludur​

PHP + MySQL kombinasyonu web geliştirme dünyasının standart ikilisidir.

4. Açık kaynak ve ücretsizdir​

Lisans gerektirmediği için dileyen herkes sunucuya kurup kullanabilir.

5. Hemen her sunucuda çalışır​

Paylaşımlı hostinglerden bulut sunuculara kadar her yerde çalışabilir.

6. Framework seçenekleri çok fazladır​

Laravel, Symfony, CodeIgniter, Yii, Lumen gibi güçlü framework’lere sahiptir.

7. Güvenlik özellikleri gelişmiştir​

Doğru kullanıldığında SQL Injection, XSS gibi saldırılara karşı dirençlidir.

8. Yüksek trafik kaldırabilir​

Facebook’un ilk yıllarında PHP kullanması bunun en büyük örneğidir.

---

PHP'nin Olumsuz Yönleri (Gerçekçi Bakış)​

Her dilin avantaj ve dezavantajı vardır.

Dezavantajları:​

• Düzenli kod yazılmazsa karışık bir yapı oluşabilir.
• Çok eski PHP sürümlerinde performans düşüktür.
• Bazı modern dillere göre daha geleneksel yapıdadır.

Ancak PHP 7 ve PHP 8 ile performans problemleri büyük oranda çözülmüştür.

---

PHP Sürüm Farkları (Tablo)​

Aşağıdaki tablo PHP’nin sürümlerine göre temel değişiklikleri özetler:
Modern projelerde PHP 8+ kullanmak en doğru tercihtir.

---

PHP ile Ne Tür Uygulamalar Yapılır?​

PHP sadece klasik web siteleri için değil, birçok farklı uygulama geliştirmek için kullanılır:

• Üyelik sistemleri
• Blog platformları
• E-ticaret siteleri
• Yönetim panelleri
• Oyun server backend yapıları
• API tabanlı platformlar
• Otomasyon sistemleri
• CRM – ERP çözümleri

PHP’nin esnekliği bu alanların her birinde etkili olmasını sağlar.

---

PHP Dosyası Nasıl Çalışır? Basit Bir Örnek​

Aşağıdaki örnek kod, PHP ile “Merhaba Dünya” yazdırmanın en temel hâlidir:
Sunucu bu kodu işler ve tarayıcıya yalnızca şu çıktıyı gönderir:
Merhaba Dünya
Kullanıcı PHP kodunu asla göremez.

---

PHP Öğrenmek İsteyenler İçin Yol Haritası​

Yeni başlayanlar için ideal öğrenme sırası şöyledir:

1. Temel PHP sözdizimi​

Değişkenler, diziler, koşullar, döngüler.

2. Form işlemleri ve veri gönderme​

POST – GET metotları.

3. MySQL veri tabanı bağlantısı​

CRUD işlemleri (ekleme, silme, güncelleme, listeleme).

4. PHP ile oturum (session) yönetimi​

Kullanıcı giriş/çıkış sistemleri.

5. Güvenlik konuları​

SQL injection engelleme, XSS koruması.

6. Framework öğrenimi (Laravel önerilir)​

Modern projeler için ideal bir adımdır.

7. API geliştirme​

Mobil ve web projelerinde backend olarak PHP kullanımı.

---

PHP Kimler İçin Uygun Bir Programlama Dilidir?​

• Web geliştiriciler
• E-ticaret veya blog sitesi kurmak isteyenler
• Backend geliştirmek isteyenler
• Uygulamalarını API ile desteklemek isteyenler
• Freelancer çalışmak isteyenler
• CMS geliştirmek isteyen yazılımcılar

İnternetteki sitelerin büyük kısmı PHP ile çalıştığı için iş fırsatı oldukça geniştir.

---

PHP’nin Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler​

• Sunucu sürümü güncel olmalıdır
• Geliştirme sırasında hatalar loglanmalıdır
• Güvenlik açıklarına karşı kod yazım kurallarına dikkat edilmelidir
• ORM kullanımı (Eloquent vb.) temiz kod için önemlidir
• Düzenli yedekleme ve cache kullanımı performansı artırır

---

Sık Sorulan Sorular (S.S.S)​

PHP tam olarak ne işe yarar?​

Dinamik web siteleri oluşturmak, veri tabanı işlemleri yapmak ve kullanıcıya özel sayfalar üretmek için kullanılır.

PHP zor bir dil mi?​

Hayır, özellikle yeni başlayanlar için en kolay dillerden biridir.

PHP günümüzde hâlâ kullanılıyor mu?​

Evet, milyonlarca web sitesi ve platform aktif olarak PHP kullanmaktadır.

PHP ile mobil uygulama yapılır mı?​

Doğrudan yapılamaz, ancak mobil uygulamalara API sağlayan backend sistemi PHP ile yapılabilir.

PHP yerine hangi diller kullanılır?​

Node.js, Python (Django/Flask), Ruby gibi alternatifler vardır ancak PHP hâlâ en yaygın seçenektir.

WordPress neden PHP kullanıyor?​

Esnekliği, hız avantajı ve geniş eklenti ekosistemi nedeniyle WordPress’in temel dili PHP’dir.